Na Ali Haji Hamad, Pemba Press Club
Tunapozungumzia hadithi ya mafanikio katika mapambano dhidi ya Ukimwi katika nchi zilizo kusini mwa jangwa la Saharahuwezi kuacha kuzungumzia nchi ya Uganda.
Ni nchi hii ambayo mwishoni mwa miaka ya themanini na katikati ya iaka ya tisiini ilikuwa na kiwango cha maambukizo kilichokuwa kinavuka asiimia ishirini.Lakini katika miaka hii wamefanikiwa kurejesha sio tu kiwango cha maambukizo hadi asilimia sita lakini pia wamefanikiwa kudhibiti kiwango hicho kwa miaka mitatu mfululizo.
Kuna mambo ambayo yamesaidia upande kuyafikia mafanikio hayo. Miongoni mwao ni kuwepo kwa Seraya madhubuti na zinazotekelezeka za kupambana na Ugonjwa huo, na kuwepo kwa taasisi imara zilijitolea kwa hali na mali kupambana na maambukizo ya virusi vya ukimwi na ukimwi na pia kutoa huduma kwa watu walioathiriwa kwa njia moja ama nyengine na ugonjwa huo.
Taasisi hizi zimetofautiana na nyengine kama usiku na mchana na taasisi zetu za hapa Tanzania ikiwemo Zanzibar ambazo nyingi lengola mwanzo huwa ni fedha na Mapambano ya Ukimwi huwa ni njia ya kuzifikia fedha hizo.
Tofauti na taasisi zetu nyingi zile za Uganda daima zimo kwenye harakati za kubuni na kutekeleza mikakati na mipango mipya itakayohakikisha mafanikio katika mapambano dhidi ya maambukizo mapya ya au utoaji bora wa huduma.
Miongoni mwa taasisi ambazo ziejijengea majina katika mapambano hayo nchini. Upendo na sasa kimataifa ni The Aids Support Organization (TASO).
The Aids Support Organization (TASO)
Jumuiya hii toka ilipoanziswa mwaka 1987 ilikuwa na lengo moja kubwa na imekuwa ikiisha kwa miaka zaidi ya ishirini kukamilisha lengo hilo. Lengo lenyewe ni kuchangia katika mchakato wa kukinga maambukizi ya virusi vinavyosababisha Ukimwi, kurejesha matumaini na kuboresha kiwango cha maisha cha watu , familia na jamii zilizoathiriwa na virusi vinavyosababisha Ukimwi.
Inakuwa ikifanya kila hali taasisi hii isiyo ya kiserikali kuhakikisha hili linafikiwa.
Mambo hayo ni pamoja na:-
Kutowa huduma za ushauri nasaha .
Kutoa huduma ya matibabu,huduma na kutowa msaada wa vitu.
Katika hayo yanayofanywa na Jumuiya za Uganda na hasa hiijumuiya ya TASO mimi nimevutika na huduma ya matibabu au dawa za kuongeza maisha kama tunavyopenda kuziita hapa kwetu.
Kilichonivutia hapa sio tu kwamba kazi za kutoa matibabu wa kuwarefusha maisha unatolewa na jumuiya hata zisizo za kiserikali bali pia ni jinsi huduma zenyewe zinavyotolewa. Nimeamua kuieleza hapa nikiamini labda wahusika wa tasisi zetu za kiserikali na zisizo za kiserikali wanaweza kuona mapungufa yao na kuchukua yale yaliyo mema na kuyatekeleza kwa ajili ya ndugu jamaa na marafiki zetu wanaoishi na virysi vya Ukimwi.
Katika utoaji wa matibabu ya kurefusha maisha (Anti -Refroviral Therapy) jumuiya hii imekwenda mbali zaidi ya kile tunachokifanya sisi hapa kwetu. Sisi tunachokifanya ni kutoa matibabu haya kwa wle watu wanaopaswa kupata na hapo wajibu wa wtoa huduma hizi ndio huwa umeisha. Kinachofanywa na jumuiya ya TASO kwanza ni kuhakikisha wale wote ambao wameandikishwa na jumuiya hiyo kama wateja wao wanapata huduma hizo na wanazitumia.
Pia sio tu kuzitumia lakini ni kuzitumia vile inavyopaswa na kila inapopaswa.
Community ART Support Agents ( CASA)
Katika kuhakikisha hili linafanikiwa TASO imeanzisha utaratibu maalum wa kuwatumia wateja wenyewe (watu wanaoishi na virusi vya ukimwi) kuhakikisha matumizi sahihi ya ART. Watu hawa wanaoitwa Community ART Support Arents hupatiwa mafunzo maalum ya kuyafaha matumizi ya ART. Nbaadae kuchaguwa wao wenyewe ni nani kati yao awe mwakilishi na msimamizi wao. CASA hawa kwa mujibu wa mmoja wao. Matilda Otim (Sio jina lake halisi).Wanapatiwa mbali na taalumavifaa vya ufuatiliaji kama vile baiskeli, rain suits gomboots na simu kwa ajili ya mawasiliano. hawa kazi ambayo wanaifanya ni kuhakikisha wanamtembelea kila mtu ambae anatumia ART katika eneo lao kumkumbusha kwanza kutumia dawa, pili kutumia dawa kwa usahihi na tatu katika wakati unaofaa.
Ndani ya zoezi hili CASA huyu huwakumbusha wateja hawa tarehe yao ya kuchukua dawa nyengine (drug re-fill). Kwa bahati njema dawa hizi pia husogezwa na wafanyakazi wa TASO katika eneo lililokaribu nao. Zoezi hili huwahakikishia wateja hao matumizi endelevu ya ART na hivyo kuboresha afya na kuwarejeshea matumaini ya kuishi na uwezo wa kufanya kazi za kujikimu. Kwa Mujibu wa Judith Okollo. Mfanyakazi wa kituo cha TASO Gulu pale inapotokezea kuwa mteja alietembelewa ni mgonjwa na anahitaji huduma ya haraka basi CASA hupiga simu ya Hotline katika Kit6uo cha TASO kilichokaribu. Hapo TASO hutuma gari yake maalum iliyowokwa kwa huduma ya Hotline kumfuta mgonjwa huyo na kumfikisha Hospitali. Ni uwajibikaji wa aina hii ndio unaoifanya jumuuiya kama TASO na Uganda kwa jumla kupata mafanikio ya kipekee katika mapammbano dhidi ya Ukimwi.
Yanayofaa kuigwa na Zanzibar
Nimeona hili ni jambo la kufaa hapa kwetu Zanzibar kwa sababu Zanzibar nayo ina miaka zaidi ya mitano tokea kuingia tokea imeingia kwenye huduma za Utoaji ARV bure. pamoja na taarifa za kuwepo kwa mwitikio mdogo wa Watu kutumia dawa hizi pia kuna tatizu la uendelevu wa matumizi hata kwa wale wachache ambao wamejitokeza kutumia.
wapo watu wanaoogopa kutumia ARV kwa kufuata uvumi tu kwamba zina madhara na zinzasababisha ugonjwa zaidi na kwa wengeine wanaogopa ule utumiaji wa dawa hizo kila siku. hata hivyo cha kusikitisha ni pale ambapo watu walioanza kutumia wanapoamua kukatisaha matumizi hayo. Wengine kwa kuona afya zimekuwa nzuri. Wengine kwa kuona hali zaohaziendi harakka kama walivyotarajia na Wachache kwa kushauriwa na waganga wa kienyeji kwamba wana dawa zenye uwezo wa kuponya badala ya kupunguza makali tu ya ugonjwa wenyewe.
wakati mtu anaweza kuwashushia lawama watumiaji weneyewe kwa upande mmoja, kwa upande mwengine tunapaswa kuzilaumu taasisi zetu zinazohusika utoaji na matumizi ya ART na kwakuwa hadi sasa kazi ya kununua na kusambaza bado inadhibitiwa na Wizara ya Afya hapa zanzibar basi labda tuilaumu wizara ya Afya kwa kushindwa kutumia drug adherence (matumizi endelevu ya dawa).
Kutoa dawa tu kwa watu wenye virusi vya ukimwi na baadae kuwaacha tu wenyewe watumie ni sawa na kujenga jengo zuri halafu ukaliachia watu watumie kwa wanavyojisikia bila usimamizi wa karibu. kwa vyovyote vile jengo hili haliwezi kubakia na uzuri wake huo bila kusimimia matumizi yake.
Watumiaji wa dawa za kurefusha maisha huwa wanahitaji ufuatiliaji wa karibu sio tu kwa sababu wanatatizo la kusahau lakini kwa sababu wanahitaji ushauri nasaha mara kwa mara kwa vile utumiaji wa dawa hizi ni wa maisha.
Jambo hili Jumuiya kama TASO waliliona mapema na ndio maana wameweka suala la ushauri nasaha kuwa ni sehemu ya program ya ART. Ili kuhakikisha kufani8kiwa kwa hili TASO huhakikisha kuwa wale wanaowatemebelea watumiaji CASA basi wenyewe wanaujuzi wa utoajai wa ushauri nasaha pia. Katika kuhakikisha hili limefikiwa taasisi kama TASO imekwenda mbali na kuanzisha huduma za kuwatemenbelea watumiaji wa ART majumbani (Home Visit). Hili sio tu kwamba inawafanya wajihisi nao wanajalia bali ni fursa tosha ya kuyaona mazingira yao halisi ya wananachi hawa tofauti na yale tunayoyaona wanapokuja Kliniki.
Kwa kuwatembelea katika maeneo wanamoishi pia tunapata nafasi ya kufahamu mahitaji ya ziada ya watu wanaoishi na virusi. Ni kutokana na huduma hizi ndipo hii miradi inayotekelezwa na baadhi ya taasisi iliweza kuibuliwa. Miradi kama vile ya kutoa huduma za vifaa vya shule kwa mayatima wa Ukimwi, Huduma za vyakula kwa watu wanoishi na virusi vya Ukimwi na hata zile za kuanzisha miradi midogo midogo imeibuiliwa uganda na kwengineko kwa uwajibikaji wa wazi wa aina .
Taasisi zetu zibadilike
Pamoja na mazoea yetu ya kutaka ufadhili katika takribana kila jambo tunalolifanya, jambo moja ni wazi juu ya hili kwamba tunahitaji kubadilisha kidogo tua mwelekeo wetu wa kuwahudumia watu wanaoishi na virusi vya ukimwi.
Kwa taasisi kama TASO hakuna muathirika bali kila mtu anaeishi na virusi na Ukimwi kwao huitwa mteja (client) Jambo hili huwapa moyo wa kuwahudumia kwa bidii zote kawani kama watu wasemavyo mteja ni mfalme.
Hata kama sisi kwa uwezo wetu wa kifedha hatuwezi kuwahudumia kama wafalme kama ndugu ,jamaa, marafiki, dada na ndugu zetu. Wizara ya Afya ya zanzibar na taasisi zinazotoa huduma za kinga, matibabu na huduma kwa watu wanoishi na virusi vya UKIMWI zizidishe nazo huduma za ushauri nasaha na kufikiria kuanzisha kwa mpango maalum wa watoaji na wafuatiliaji wa huduma za ART majumbani. Ni mikakati ya aina hii ndio iliyoifanya Uganda leo hii kuwa kielelezo cha mafaniko katika mapambano katika nchi za kusini mwa jangwa la Sahara. hata kama utafiti wa hivi karibuni uliofanywa na TACAIDS umeionesha Zanzibar kuwa na maambukizi jumla ya chini ya asilimia moja bado tunawajibika kuwaka mikakati ya kuhakikisha kuwa asilimia hii haiongezeki na hao ambao tayari wameambukizwi basi wanapatiwa huduma za kufaa na kuishi kibinaadamu.
No comments:
Post a Comment